Początek roku szkolnego to czas budowania relacji z innymi, a także czas poznawania siebie, odkrywania swoich mocnych stron oraz rozbudzania wiary we własne siły i możliwości.

Chciałabym zaproponować Wam kilka zabaw i ćwiczeń, które od lat realizuję z moimi uczniami, podczas pierwszych lekcji wychowawczych, zajęć rozwijających kreatywność oraz warsztatów z doradztwa zawodowego. Być może już je znacie, być może jeszcze nie, być może będą dla Was inspiracją do wykorzystania na swoich zajęciach, a być może przekształcicie je po swojemu według własnych potrzeb oraz potrzeb waszych uczniów. Wszystkie ćwiczenia poznałam podczas różnych szkoleń i studiów podyplomowych, przećwiczyłam je na sobie, a dziś dzielę się nimi z Wami.

Zabawy integracyjne dla dzieci

Zabawa 1 „Poznaję siebie, budując szkołę moich marzeń”

Cele zabawy integracyjnej: współpraca w zespole zadaniowym, poznawanie siebie, rozwijanie kreatywności oraz umiejętności sprawnego komunikowania się z innymi;

Czas zabawy: 45 min lub 2x45 min;

Pomoce dydaktyczne: kartony i pudełka różnej wielkości, kartki brystolu, białe lub kolorowe kartki do drukarki, szary papier, papierowe kubeczki i talerzyki, korkowe podkładki, szklane buteleczki, słoiki, klej, klocki, sznurek, spinacze, taśma klejąca, klamerki, farby, markery, pisaki, kredki, itp.

Przebieg zabawy integracyjnej:

1. Nauczyciel/ka zapoznaje uczniów z trzema zadaniami do wykonania – pierwsze polega na zaprojektowaniu szkoły swoich marzeń, drugie na wykonaniu/ zbudowaniu szkoły marzeń, trzecie to wymyślenie reklamy dla stworzonej szkoły i opowiedzenie o jej zaletach.
2. Uczniowie samodzielnie dzielą się na grupy, w zależności od tego, co chcieliby robić; grupa pierwsza będzie projektować, grupa druga – budować, grupa trzecia – wymyślać reklamę. Osoby niepewne, do której grupy chciałyby należeć, mogą być wolnymi elektronami, które będą krążyć pomiędzy grupami, aż do momentu, gdy przekonają się do której grupy chciałyby dołączyć.
3. Każda grupa wybiera sobie zestaw pomocy dydaktycznych, potrzebnych do wykonania zadania.
4. Uczniowie w każdej grupie przystępują do pracy, współpracując ze sobą. Każda grupa działa niezależnie od innej grupy.
5. Po wykonaniu zadania, każda grupa prezentuje wyniki swojej pracy.
6. Na zakończenie ćwiczenia, nauczyciel/ka analizuje z uczniami wykonanie zadania: co im się udało, co było dla nich łatwe, jakie trudności napotkali, czy odczuwali przyjemność robiąc to zadanie. Warto zwrócić uwagę uczniów, że wszyscy pracowali nad szkołą, ale każdy w inny sposób, bo każdy lubi robić coś innego. Na koniec warto porozmawiać z uczniami, czy dokonali dobrego wyboru grupy zadaniowej, czy zmieniliby grupę, gdyby mogli powtórzyć ćwiczenie.

Zabawa 2 „Nasze żywioły”

Cele zabawy integracyjnej: lepsze poznanie siebie, integracja zespołu/grupy/klasy;

Czas zabawy: 45 min;

Pomoce dydaktyczne: cztery kartki brystolu lub kartki do flipcharta, kolorowe kartki do drukarki, samoprzylepne karteczki, kolorowe markery, pisaki, kredki, farby;

Przebieg zabawy integracyjnej:

1. Na początku zajęć nauczyciel/ka prezentuje uczniom cztery żywioły: wodę, ziemię, ogień i powietrze; przedstawia ich znaczenie symboliczne; Nauczyciel/ka może przygotować prezentację multimedialną, pokazać same zdjęcia lub obrazy lub puścić krótkie filmiki dostępne w Internecie.
2. Nauczyciel/ka prosi uczniów, aby podzielili się na cztery grupy, takie jak żywioły. Każdy uczeń wybiera jeden żywioł, taki jaki najbardziej do niego pasuje. Przy dużej liczbie osób do jednego żywiołu, można podzielić grupę na dwie mniejsze podgrupy. Osoby niepewne, do którego żywiołu pasują, mogą być wolnymi elektronami, które będą krążyć pomiędzy grupami, aż do momentu, gdy przekonają się do której grupy chciałyby należeć.
3. Każda grupa uczniowska otrzymuje jeden brystol/ kartkę do flipcharta oraz kolorowe markery, pisaki i farby. Na otrzymanych kartkach, uczniowie będą mieli za zadanie stworzyć plakat o danym żywiole.
4. Każda grupa otrzymuje również pytania, które mają być pomocne przy tworzeniu plakatu:
5. Co lubię w tym żywiole? Dlaczego go wybrałam/wybrałem? Co mi imponuje w tym żywiole?
6. Czy jest coś czego nie lubię w tym żywiole?
   Uczniowie wszystkie swoje spostrzeżenia i wnioski mogą zapisać na swoim plakacie lub na kartkach dodatkowych, które przywieszą później pod plakatem lub obok.
7. Prace wszystkich grup zostają zawieszone na tablicy, ścianie. Po kolei każda grupa prezentuje swój plakat oraz omawia cechy danego żywiołu. Na plakacie uczniowie przyczepiają samoprzylepną karteczkę ze swoim imieniem.
8. Po dokonaniu prezentacji każdej grupy, uczniowie mają teraz szansę na przewieszenie swojej karteczki z imieniem na inny żywioł, jeżeli okazuje się, że jednak ich temperament i cechy charakteru bardziej pasują do innego żywiołu.
9. Podsumowanie zabawy przez nauczyciela/lkę oraz uczniów.

Zabawy integracyjne dla młodzieży

Zabawa 1 „Słońce moich mocnych stron”

Cele zabawy integracyjnej: poznanie siebie; budowanie pewności siebie i poczucia własnej wartości, budowanie relacji z innymi, współpraca z innymi;

Czas zabawy: 45 min;

Pomoce dydaktyczne: kartki bloku technicznego (jedna dla jednego ucznia), samoprzylepne karteczki, kolorowe markery, pisaki, kredki;

Przebieg zabawy integracyjnej:

1. Na środku kartki uczniowie rysują uśmiechnięte słońce, od którego odchodzi kilka promieni;
2. Uczniowie podpisują własne słońce swoim imieniem;
3. Pod jednym promieniem uczniowie piszą „moje mocne strony wg mnie” , pod drugim „moje mocne strony wg koleżanek i kolegów z klasy”, pod następnym „moje mocne strony wg nauczycieli”, kolejny „moje mocne strony wg rodzeństwa” (jeżeli mają), „moje mocne strony wg moich rodziców”, „moje mocne strony wg moich przyjaciół”, „moje mocne strony wg dziadków”, „moje mocne strony wg….”;
4. Przygotowaną kartkę uczniowie uzupełniają samodzielnie, na podstawie informacji, jakie uzyskali podczas rozmowy z osobami, które zostały wymienione na promieniach słońca lub uczniowie z klasy zapisują na karteczkach mocne strony innych osób i przekazują sobie karteczki wzajemnie.
5. Uczniowie zabierają kartki do domu, aby porozmawiać z rodzicami, dziadkami i uzupełnić dalej swoje kartki.

Zabawa 2 „Płatki śniegu”

Cele zabawy integracyjnej: poznawanie siebie; pokazanie, że każdy jest inny, ale każdy kreatywny;

Czas zabawy: 15-20 min;

Pomoce dydaktyczne: białe lub kolorowe kartki do drukarki;

Przebieg zabawy integracyjnej:

1. Nauczyciel/ka rozdaje każdemu uczniowi kartkę; uczeń wybiera, czy ma to być kartka biała czy kolorowa.
2. Nauczycie/ka prosi, aby uczniowie wzięli swoją kartkę do ręki, a następnie zamknęli oczy. Nauczyciel prosi uczniów, aby oczy zostały zamknięte na czas całego ćwiczenia.
3. Nauczyciel/ka podaje instrukcje dla uczniów, co mają zrobić z kartką, którą trzymają, mając cały czas zamknięte oczy.
   Złóżcie kartkę na pół i oderwijcie jeden róg.
   Złóżcie ponownie kartkę na pół i oderwijcie kolejny róg kartki.
   Złóżcie znów kartkę na pół i po raz trzeci oderwijcie jeden z rogów.
4. Nauczyciel/ka prosi uczniów o rozłożenie swojej kartki.
5. Uczniowie porównują swoją kartkę z kartkami innych osób.
6. Nauczyciel/ka zwraca uwagę, że każda wydzieranka jest inna, tak jak płatki śniegu (podobno nie ma dwóch identycznych). Każdy zaczynał od takiej samej kartki, ale każdy z uczniów jest inny, inaczej myśli, więc ostateczne rezultaty są inne.

Należy powiedzieć uczniom, że w tym zadaniu nie było jednego rozwiązania, więc każda praca jest poprawna, inna, ciekawa i jedyna w swoim rodzaju. Tak samo jest w szkole, uczniowie chodzą do tej samej szkoły, ale każdy jest inny, więc każdy może odnieść sukces w zupełnie innej profesji.

Zabawa 3 „Moja droga do gwiazd”

Cele zabawy integracyjnej: poznanie siebie; budowanie pewności siebie i poczucia własnej wartości;

Czas zabawy: 45 min;

Pomoce dydaktyczne: kartki bloku technicznego (jedna dla jednego ucznia), białe i kolorowe kartki do drukarki – niebieskie, szare, granatowe, brązowe, kolorowe markery, pisaki, kredki;

Przebieg zabawy integracyjnej:

1. Uczniowie wycinają z kolorowego papieru białe/niebieskie gwiazdy (15-20 sztuk) i szare/brązowe/ granatowe chmury (5-10 sztuk). Gwiazdy symbolizują sukces, osiągnięcia, pozytywne wydarzenia; chmury są symbolem wyzwań i zagrożeń, które mogą się pojawić w osiągnięciu sukcesu.
2. Nauczyciel prosi uczniów o narysowanie siebie na dole kartki oraz siebie w przyszłości na górze kartki.
3. Na wyciętych gwiazdach uczniowie zapisują swoje umiejętności, jakie zdobyli do tej pory, swoje mocne strony, swoje sukcesy, jakie osiągnęli do tej pory (każde, nawet te najmniejsze). Na wyciętych chmurkach, uczniowie zapisują swoje obawy, przeszkody, wyzwania, które muszą pokonać.
4. Zapisane gwiazdy i chmury uczniowie przyklejają na kartce.
5. Uczniowie z pomocą nauczyciela analizują swoje przygotowane prace.
6. Ważne jest, aby szczególną uwagę zwrócić na mocne strony uczniów. W przypadku, gdyby u któregoś z uczniów pojawiła się przyklejona duża ilość chmur, należy indywidualnie popracować z uczniem/ uczennicą, aby pozytywnie wzmocnić dziecko, by uwierzyło w siebie i swoje możliwości.

 

---

Joanna Gadomska - biolożka w III Liceum Ogólnokształcącym im C. K. Norwida w Koninie, autorka bloga "Biologia z Blondynką", członkini grupy SuperBelfrzy RP. Otrzymała tytuł Wirlkopolski Nauczyciel Roku 2021 oraz Edukator Roku 2020 w kategorii Ekologia. Prelegentka na ogólnopolskich konferencjach dla nauczycieli. Edukatorka z zakresu edukacji ekologicznej oraz profilaktyki zdrowia. Autorka licznych publikacji edukacyjnych, programów nauczania, innowacji pedagogicznych, scenariuszy zajęć  i materiałów dydaktycznych. Pasjonatka pracy metodą projektu, autorka ogólnopolskich projektów: "EKO-SZKOŁA", "Klasowa Wigilia bez plastiku", „Ręcznie robione, a nie kupione", „Tydzień Uczniowskiej SuperMocy" oraz licznych projektów lokalnych i szkolnych. W swojej pracy stawia na relacje, aktywność i kreatywność. Stale poszukuje nowych, inspirujących rozwiązań edukacyjnych, ale nie zrywa z tradycją. Pozytywnie motywuje ludzi wokół do własnego rozwoju, aktywności i poszukiwania szczęścia, a także nawołuje do pomagania innym oraz do działania na rzecz środowiska przyrodniczego. Prywatnie, szczęśliwa mama i żona, która uwielbia małe i duże podróże ze swoją rodziną.